نام علمی: Citrullus lanatus) نوعی بوته و میوه از دسته صیفی جات است که در جالیز رشد می‌کند.
اصل این میوه از هندوستان بوده‌است چنان که از ریشهٔ کلمه [= منسوب به هندوان] برمی‌آید. گونه کامل‌تر نام آن «خربزهٔ هندوانه» بوده‌است. هندوانه پس از آمدن به ایران به عربستان راه یافت و از آنجا به اندلس رسید و از اندلس به ناحیه های دیگر اروپا. از فارسنامهٔ ابن بلخی برمی‌آید که در فهرج هندوانه‌های بزرگی به عمل می‌آمده‌است؛ چنان که گوید «به فهرج خربزه ها بود نیکو و شیرین و بزرگ و هندویانه بدان رتبه که دو از آن خربزه بر چهارپایی نهند».
نحوه استفاده هندوانه : خوراکی
خواص هندوانه : هندوانه Watermelon
نام علمی هندوانه : Citrullus vulgaris
گیاه شناسی
زادگاه اصلی هندوانه، هندوستان است به همین خاطر، وجه تسمیه ی آن (هند وانه) به معنای میوه هند معروف شده است. هندوانه در بیشتر مناطق دنیا کاشته می شود و در اغلب نواحی کشورما به وفور در نژادهای مرغوب و متنوعی کشت و پرورش داده می شود.
هندوانه گیاهی است یکساله و یک پایه ساقه آن خزنده و پیچک دارد و برگهای آن پهن با بریدگیهای عمیق می باشد . گلهای آن کوچک و زردرنگ است . میوه آن رگدار یا دراز . پوست آن سبز رنگ و داخل آن قرمز می باشد . تخمه هندوانه بر حسب انواع مختلف آن ممکن است سیاه ، قرمز ، سفید و یا زرد باشد .
هندوانه از میوه های مخصوص فصل تابستان است که در سایر فصول هم وجود دارد. انواع آن عبارتند از قرقی، محبوبی، جهرمی، ترکمن، شریف آباد، یوسف سفید همدان و غیره.
هندوانه مثل سایر گیاهان خانواده کدوییان، نسبت به یخبندان حساس است و برای رشد و نمو احتیاج به روزهای گرم آفتابی دارد. مناسب ترین خاک برای هندوانه، خاک های سبک حاصلخیز است و برداشت محصول، زمانی صورت می گیرد که هندوانه رسیده باشد، لذا می توان پژمرده شدن پیچک مجاور دم میوه را در نظر گرفت. قسمت های مورد استفاده هندوانه، گوشت، تخم و پوست آن است. هندوانه به صورت خام و مرباخورده می شود و تخم آن را خام یا بوداده، به عنوان آجیل مصرف می کنند.
هندوانه دارای اسید آمینه ای بنام سیترولین و موادی بنام کاروتن و لیکوپن و نوعی قند بنام مانیتول می باشد.
خواص داروئی هندوانه :
هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .
۱)هندوانه مدر است و به پائین آوردن فشار خون کمک می کند.
۲)هندوانه معده را تقویت می کند.
۳)پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است.
۴)مغز تخمه هندوانه کرم های معده و روده را از بین می برد.
۵)هندوانه برای ورم مثانه مفید است.
۶)هندوانه بدن را تازه و شاداب می کند.
۷)هندوانه برای اشخاص گرم مزاج بسیار خوب است.
۸)آب هندوانه مخلوط با سکنجبین علاج کننده یرقان و دفع کننده سنگ کلیه است.
۹)برای خنک کردن بدن در روزهای گرم تابستان هندوانه را با شکر بخورید.
۱۰)برای برطرف کردن تب و اخلاط بدن هندوانه را با شیر خشت بخورید.
۱۱)برای رفع خارش بدن هندوانه را با تمبر هندی بخورید.
۱۲)هندوانه را باید همیشه بین دو غذا خورد یعنی تقریبا سه ساعت بعد از غذا و یکساعت قبل از غذا . زیرا اگر بلافاصله بعد از غذا خورده شود در هضم غذا اختلال ایجاد می کند همچنین نباید آنرا با میوه های دیگر مخلوط کرد زیرا تولید نفخ شکم می کند.
در صد گرم هندوانه مواد زیر موجود است :
آب ۹۲ گرم
پروتئین ۰/۵ گرم
مواد چربی ۰/۲ گرم
نشاسته ۶ گرم
کلسیم ۰/۷ میلی گرم
فسفر ۱۰ میلی گرم
آهن ۰/۵ میلی گرم
سدیم ۱ گرم
پتاسیم ۱۰۰ میلی گرم
ویتامین آ ۶۰۰ میلی گرم
ویتامین ب ۱ ۰/۰۳ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰/۳ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۰/۲ میلی گرم
ویتامین ث ۸ میلی گرم
تخم هندوانه دارای حدود ۳۰ درصد روغن است که از نظر خواص شیمیایی مانند روغن بادام می باشد .
هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .
حدود ۴۴ درصد کالری هندوانه را قند تشکیل می دهد، اما قند آن طبیعی است و همانطور که می دانیم قند دشمن بدن نیست. بلکه یک ماده غذایی حیاتی برای تأمین سوخت انرژی است و تنها منبع سوخت مغز است.علاوه بر قند و آب، هندوانه دارای ویتامین ث و مقدار کم و ناچیزی چربی اما بدون کلسترول است.
هندوانه دارای لیکوپین فتوشیمیایی است که این ماده یکی از کاروتنوئیدهای رنگی جلوگیری کننده و جنگنده با بیماریهای است. هندوانه قرمز رنگ است چون دارای موادشیمیایی طبیعی به شکل رنگدانه های قرمز رنگ مثل گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی پخته شده عالی ترین منبع لیکوپین است. لیکوپین از دیواره سلولی گیاهان آزاد می شود و توسط بدن مورد استفاده قرار می گیرد.علاوه بر تمام اینها، هندوانه بدون چربی و یک منبع غنی از ویتامین A – C – B۶ ویتامین است. مطالعات نشان می دهد، یک فنجان و نیم هندوانه دارای ۹ تا ۱۳ میلی گرم لیکوپین است و بطور متوسط لیکوپین موجود در هندوانه ۴۰ درصد بیشتر از لیکوپین موجود در گوجه فرنگی است. همانطور که می دانیم لیکوپین از بدن در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی، برخی انواع سرطانها مثل سرطان پروستات، ریه، سینه و مخاط رحم، محافظت به عمل می آورد و از بروز این بیماریهای خطرناک جلوگیری می کند.